De watersnood van het jaar 1916

Dijkdoorbraak 1916
Dijkdoorbraak 1916

Tijdens de watersnood van 1916 werden het eiland Marken en de vissersdorpen Spakenburg en Volendam zwaar getroffen. Op Marken vielen zestien slachtoffers en huizen stortten in of spoelden weg. In Spakenburg werden de botters met grof geweld tegen de huizen geslagen. In het laag gelegen deel van Volendam, waar de hoogste waterstand werd gemeten, stond water op sommige plaatsen tot aan de dakrand van de huizen.

Ook andere regio’s rondom de Zuiderzee werden getroffen. In de nacht van 13 op 14 januari 1916 viel de Anna Paulownapolder in Noord-Holland ten prooi aan het zeewater. Er was in die tijd nog een open verbinding tussen de Noordzee en de Zuiderzee. In het huidige IJsselmeer was sprake van eb en vloed. Door een combinatie van een grote hoeveelheid smelt- en regenwater uit de op de Zuiderzee uitmondende rivieren, een heftige storm en hoog water bezweek de Amsteldijk. Over een lengte van zo’n 150 meter stroomde het zeewater de Oostpolder in en zette alle landerijen blank. Gelukkig konden de meeste bewoners en het vee, ongeveer 3.000 koeien, op tijd geëvacueerd worden. Er waren twee dodelijke slachtoffers te betreuren. Het zeewater vond de weg naar de Westpolder, waar het uiteindelijk werd tegengehouden door de wat hoger gelegen spoorbaan.

Overstroming Anna Paulowna
Overstroming Anna Paulowna

Na de ramp werden de gaten in de dijken zo snel mogelijk hersteld en werden versterkingen aangebracht langs de spoorbaan door middel van houten bekistingen met een vulling van zware klei. Per trein werden grote aantallen zandzakken aangevoerd. Zogenaamde ‘liggersnoeren’ in het water langs de spoordijk verminderden de golfslag. Hierna werd begonnen met het wegpompen van het water met een grote dieselpomp van de marine. De buis van deze pomp had een doorsnee van anderhalve meter en dus een grote capaciteit. Er was 3.300 hectare land ondergelopen, wat veel schade had opgeleverd.

Herstel werken aan spoordijk Anna Paulowna
Herstel werken aan spoordijk Anna Paulowna