Vooral in de 17e en 18e eeuw ontwikkelde Makkum zich tot een belangrijk bedrijvigheids- en handelscentrum, met steenbakkerijen, tegelbakkerijen, hout-, olie-, papier- en pelmolens, scheepswerven, schelpkalkovens en visserij (vissen en schelpen). De schelpkalkbranderijen waren de belangrijkste pijlers voor de welvaart van het dorp. Het transport van het basismateriaal en de eindproducten gebeurde per schip wat ook een gunstig effect had op de scheepvaart en de scheepsbouw. De 19e eeuw bracht een terugval door het verzanden van de Zuiderzee waardoor de haven van het dorp niet meer bereikt kon worden. De bedrijvigheid liep terug en alleen de scheepsbouw en wat aardewerkfabrieken bleven over. Om dit op te lossen werd een geul gegraven door de Makkumerwaard waardoor de haven weer bereikbaar werd en er buiten het tracé van de dijk bedrijvigheid kon ontstaan. Scheepswerf Amels bouwde er een gigantische scheepsbouwhal die nu nog het silhouet van Makkum bepaalt. Door al deze ontwikkelingen is Makkum geleidelijk gegroeid, aanvankelijk tussen en nabij de oude kernen, na de oorlog aan de oostzijde en de laatste tientallen jaren vooral in het noorden. Makkum is al lang een aantrekkelijke plaats voor de waterrecreatie. De sluis wordt nu bijna uitsluitend door de recreatievaart gebruikt. De Makkumer Zuidwaard kustrecreatie heeft een heel eigen sfeer ontwikkeld, met een boulevard met een pretpier in zee. De Makkumer Noordwaard is natuurreservaat. Het Makkumer aardewerk van de nog immer florerende aardewerkfabriek Tichelaar is wereldberoemd.