Vroeger werkten de effecten van eb en vloed via het Reitdiep helemaal door tot in de stad Groningen. Dit was meestal geen probleem, maar soms leidde het tot overstromingen. Plannen voor het afsluiten van het meer waren er al in 1600. De hoge bedragen die werden verdiend met de scheepvaart vormden echter een te hoge drempel om de plannen uit te voeren.

Tijdens de Kerstvloed van 1717 overleden honderden mensen. Als antwoord op deze ramp werd het Dokkumerdiep afgesloten met een sluis, de Dokkumer Nieuwe Zijlen. Een volgende stap in het temmen van de zee was de afsluiting van het Reitdiep bij Zoutkamp. Hierna had de stad Groningen geen last meer van eb en vloed. Na de stormvloedramp van 1953 in Zeeland kreeg het besluit om de Lauwerszee af te sluiten vaste vorm. Het betrof een enorme ingreep. De afsluiting zou het einde betekenen van het bruisende vissersdorp Zoutkamp. Bij een bezoek van koningin Juliana aan het dorp in 1969 hing de vlag halfstok. Maar Groningen is veerkrachtig en Zoutkamp werd al snel een trekpleister voor toeristen. Ondertussen kon de natuur vrijwel overal haar gang gaan en met maar weinig menselijk ingrijpen ontstond in een mum van tijd een schitterend natuurgebied met bijzondere vogels en planten. Rond het meer leven wilde konikpaarden en Schotse hooglanders.